Teodor Parnicki - biografia, utwory

Teodor Parnicki - biografia, utwory
Biografia Parnickiego Teodora (1908 - 1988) oraz analiza jego najważniejszych utworów - "Srebrne orły", "Nowa baśń" i "Aecjusz ostatni Rzymianin".
/ 27.04.2011 10:08
Teodor Parnicki - biografia, utwory

Parnicki uważany jest za twórcę współczesnej powieści historycznej. Zaczął tworzyć jeszcze w okresie międzywojennym. W latach 1940-1941 był więźniem NKWD. W latach 1941-1943 pracował w służbie dyplomatycznej jako ataché kulturalny generała Sikorskiego w ambasadzie polskiej w Kujbyszewie. W 1943 r. został ewakuowany wraz z personelem ambasady do Teheranu. Do 1967 r. przebywał na emigracji w Meksyku, potem wrócił do kraju.

Jest autorem powieści historycznych poświęconych epoce starożytności, zwłaszcza okresowi zmierzchu imperium rzymskiego, przenikania do kultury antycznej chrystianizmu, m.in. Aecjusz, ostatni Rzymianin (1937), cykl Twarz księżyca (1961-1967), Koniec zgody narodów (1955), Śmierć Aecjusza (1966). Dziejom nowszym (X-XVIII w.), zwłaszcza początkom państwowości polskiej, poświęcił powieści: Srebrne Orły (1944-1945), Tylko Beatrycze (1966), 6-tomowy cykl Nowa baśń (1962-1970), Zabij Kleopatrę (1968), Inne życie Kleopatry (1969), Tożsamość (1970), Rozdwojony w sobie (1983), Sekret trzeciego Izajasza (1984), Kordoba z darów (1988).

Jest również autorem szkiców Rodowód literacki (1974), Historia w literaturę przekuwana (1980), Opowieści o trzech Metysach (1994). Poszczególne powieści wiążą ze sobą postacie, wątki, rozumienie historii, praw nią rządzących, osoba głównego narratora wpisanego w dzieło, wreszcie ewolucja powieści - od modelu sienkiewiczowskiego do literatury absurdu. Utwory uzupełniają się, komentują, niekiedy nawet korygują. Parnicki proponuje widzenie historii nie jako ciąg bitew, ale jako misterną grę polityczną, a przede wszystkim jako ścieranie się światopoglądów. Rekonstrukcji wydarzeń historycznych towarzyszy historyczna refleksja nad prawami procesu historycznego, rolą i miejscem jednostki w dziejach narodów.

Zobacz też: Leon Kruczkowski - biografia, "Niemcy"

Aecjusz ostatni Rzymianin

Powieść podejmuje problematykę dziejowego przełomu, końca starożytności i narodzin średniowiecza. Jej bohaterem jest człowiek trzech czasów: grecko-rzymskiego, barbarzyńskiego i chrześcijańskiego. Aecjusz próbuje podźwignąć Cesarstwo Rzymskie z głębokiego kryzysu, ale jest na to zbyt słabym władcą. Zaszczytny przydomek  „ostatniego Rzymianina” zyskuje jako obrońca rzymskiego poety Karyzjusza, tłumacza Iliady.

Srebrne Orły

Autor podejmuje temat polski. Przedstawia rządy Bolesława Chrobrego na tle średniowiecznej Europy. Rzeczywistość historyczna, widziana z różnych perspektyw, zostaje zaprezentowana przez świadomość głównego bohatera - irlandzkiego mnicha Arona. Powieść daje rozległą panoramę średniowiecznej Europy z jej trzema kręgami: katolicki Rzym, bizantyjski Wschód i arabska Hiszpania.

Zobacz też: Ewa Lipska - biografia, wiersze

Nowa baśń

Cykl sześciu powieści nawiązuje swym wspólnym tytułem do utworu Kraszewskiego. Kolejne tomy przedstawiają dzieje Polski u jej zarania. Cechą całego cyklu nie jest fabularyzacja faktów ustalonych przez badaczy i kronikarzy, lecz uzupełnianie historii, rekonstrukcja tych momentów, które pozostały nieznane. Tom I zatytułowany Robotnicy wezwani o jedenastej łączy się tematycznie ze Srebrnymi orłami, ukazuje czasy biskupa Arona.

W tomie II Czas siania i czas czekania autor przedstawia dalszą działalność Joanny d’Arc, która nie została spalona na stosie, lecz uratowana i realizuje swoje idee utopijnej Przeciwziemi. Tom III Labirynt opowiada o spisku przeciw Cortezowi, zaś IV - Gliniane dzbany - przynosi nową interpretację odkrycia Ameryki przez Kolumba.

W tomie V Wylęgarnia dziwów wkracza Parnicki na tory science fiction, przedstawia utopijną wizję nowego ładu, który powstał po wielkiej rewolucji. W Pałacu zagrożenia, ostatniej części cyklu, znajdziemy podsumowanie poprzednich tomów dzięki rozległości czasoprzestrzennej i mnogości bohaterów. W izbie, w której skonał Aron, w roku bitwy pod Austerlitz, dokonuje się sąd nad autorem i debata nad tym, czy Nowa baśń może być wpisana do literatury polskiej.

Źródło: Wydawnictwo Printex

Redakcja poleca

REKLAMA