Tak jak dla mięśni – ćwiczenia fizyczne są źródłem przyjemności i sposobem doskonalenia, tak dla mózgu codzienne aktywności, gry i zadania stanowią przyczynę rozwoju.
Współczesna nauka dąży do coraz lepszego udoskonalenia życia, a tym samym do rozwoju technologii, które na dobre wdarły się w codzienność każdego człowieka. Rozwój społeczeństw to nie tylko rozwój zaawansowanych programów komputerowych czy kreowanie coraz to bardziej skomplikowanych maszyn, szerokie grono naukowców pracuje również nad udoskonaleniem procesu uczenia, bo to przecież mózg ludzki to niezbadany do końca, stworzony przez naturę komputer, którego możliwości jeszcze w pełni nie poznaliśmy.
Mimo wyników badań tychże naukowców i płynących z nich wniosków, warto przyjrzeć się codziennemu życiu, pewnym grom i zabawom, które są spuścizną po przeszłych pokoleniach, a których celem jest rozwijanie zdolności poznawczych naszego mózgu.
Szachy
Ta królewska, strategiczna gra rozgrywana miedzy dwoma graczami wymaga od nich następujących umiejętności: skupienia uwagi, budowania w umyśle strategii postępowania, przewidywania ruchów przeciwnika, zapamiętania i przestrzegania reguł gry, zachowania kamiennej twarzy – by nie zdradzać mimiką naszych zamiarów, jest to gra, która uczy cierpliwości, szacunku do przeciwnika, szybkiego podejmowania decyzji, weryfikowania wcześniejszych założeń i ich modernizowania.
Scrablle
To gra o charakterze językowym, może brać w niej udział większa ilość graczy, a główna umiejętność jaka jest ćwiczona w czasie gry to poprawne budowanie słów i poszerzanie zakresu słownictwa czynnego – jeśli któryś z graczy poda nieznane innym słowo – należy sprawdzić jego istnienie i znaczenie w słowniku, gra ta doskonali umiejętności ortograficzne, ponadto uczy myślenia pewnymi schematami i wzorcami – budując podczas gry krzyżówkę, należy tworzyć wyrazy pasujące do określonego modelu, np. _ i _ _ ł _ – w tym przypadku szukanym słowem może być miotła, siodło, wiosło.
Gry konstrukcyjne
Oparte są na zasadzie budowania różnych obiektów z określonego rodzaju klocków, choć wydaje się, że jest to zabawa dla dzieci, to jednak kształci ona ważne umiejętności, takie jak planowanie działań, wnikliwe obserwowanie budowli, poszukiwanie rozwiązań, sprawdzanie wielu możliwości, dla osób dorosłych zamiast klocków można polecić gry strategiczne, których celem jest wybudowanie budowli w oparciu o określony budżet, pomysł architektoniczny, z zastosowaniem właściwych rozwiązań technicznych.
Gry planszowe i ich konstruowanie
Wymagają od dzieci przestrzegania reguł, czasem zmuszają do podjęcia decyzji o wyborze drogi, uczą wygrywania i przegrywania, podczas konstruowania takich gier dzieci uczą się planowania drogi, wskazują na punkty, w których będzie możliwe podjęcie decyzji, określają miejsca, które będą nagradzane i te, które będą karane.
Gry zespołowe
Często mają charakter sportowy, zmuszają ciało do wysiłku, ale również intelekt tu nie próżnuje – w czasie gry trzeba szybko i najlepiej skutecznie podejmować decyzje, współpracować w grupie, widzieć swój sukces przez pryzmat sukcesu drużyny.
Bierki
To znana od wielu lat rozrywka, szczególnie wskazana jest dla dzieci, nie tylko tych najmłodszych, które mają problemy z koncentracją uwagi, gra ta wymaga od nich skupienia wzroku na rozsypanych bierkach, podjęcia decyzji, którą z bierek należy zabrać, a następnie sięgnięcia po nią w największym skupieniu.
Raz, dwa, trzy Baba Jaga patrzy…
Jest to zabawa, która wymaga od dzieci zatrzymania się w określonej pozie i wytrzymania w niej przez pewien czas, dla wielu z nich jest to zadanie bardzo trudne, mimo to podejmują to wyzwanie ponieważ pragną zdobyć nagrodę – samemu być Babą Jagą i wydawać polecenia. Ta prosta zabawa uczy również oczekiwania na wygraną, przybliżania się do niej małymi kroczkami.
Wierszyki, piosenki i rymowanki
Są bardzo ważne z rozwojowego punktu widzenia: wzbogacają słownictwo dziecka, uwrażliwiają na rytm języka, rymy, tempo, przy ich wypowiadaniu dziecko uczy się gospodarowania oddechem – choć początkowe próby powiedzenia całego wierszyka z pamięci kończą się bezdechem. Inna ważna ich rola to rozwijanie pamięci.
Gry karciane
Uczą przede wszystkim spostrzegawczości – trzeba stale kontrolować ruchy przeciwników, reagować na oszustwa, dokonywać obliczeń matematycznych.
Dla starszych uczniów i osób dorosłych zaleca się w celu gimnastyki umysłu: rozwiązywanie krzyżówek, rebusów, gry słowne, łamigłówki logiczne o różnym stopniu trudności (kostka Rubika), czytanie gazet i książek, gry strategiczne.
