Urodził się w Arezzo we Włoszech, w rodzinie wygnańców politycznych z Florencji. Studiuje retorykę i prawo, potem prowadzi życie światowca i rozpoczyna działalność literacką. Przełomowym momentem w jego życiu jest dzień, w którym poznał kobietę o imieniu Laura.
Dla zakochanego Petrarki stała się ona muzą, której poświęcił większość swoich wierszy zawartych w Canzoniere, zbiorze pieśni uznanych dziś za arcydzieła liryki światowej.
Brak danych o Laurze sprawił, że i współcześni, i potomni wątpili w realne istnienie tej kobiety, podejrzewali, że była to alegoria lub nie stanowiła jedynej miłości poety. Zbiór składa się z 366 utworów pisanych od 1340 r. do ostatnich lat życia, najwięcej (317) jest w nim sonetów.
Canzoniere to historia miłości, która zdaje się całkowicie pochłaniać poetę i która przetrwa śmierć. Na podstawie zbioru nie możemy wiele powiedzieć o Laurze, gdyż uwaga autora koncentruje się wokół niego samego. Jest to obszerny monolog wyrażający namiętność oraz dokonujący precyzyjnej analizy stanów ducha poety.
Gama uczuć obejmuje świat radości i smutków, ale również zagadnienia większej miary, jak przemijalność życia, śmierć, wolność, chwała. Zauważa się wyraźny kontrast między marzeniem o wieczności a dążeniami wynikającymi z potrzeb życia ziemskiego, konflikt między wolą a rozumem.
Widać wahania człowieka mającego przed sobą widok ukochanej kobiety lub przywołującego jej pamięć i świadomego hamulca nałożonego na niego przez nakazy religii. Stąd obfitość zmieniających się stanów uczuciowych, różnych odcieni smutku, melancholii, zmęczenia i nadziei. Subtelna liryka jest wyrazem przeżyć wewnętrznych człowieka wplątanego w trudne konflikty i uciekającego przed nimi w świat poezji.
Na uwagę zasługują wartości artystyczne sonetów. Już w pierwszym pojawia się ton spokojnej medytacji, swego rodzaju spowiedź dotycząca świadomości w obliczu „daremnych nadziei i daremnych cierpień” oraz skruchy, iż poeta za bardzo interesował się sprawami ziemskimi.
W innych sonetach to marzenie o samotności, o ucieczce przed ludźmi, to znów gorączkowe poszukiwania ludzi i czynu.
Raz zwraca się do Boga w formie modlitwy, innym razem staje mu przed oczyma Laura. Istotny jest portret kobiety, choć zarysowany mgliście. Jej obraz nie ma nic wspólnego z mistycyzmem, piękność Laury pokazana została w wymiarze ziemskiego zachwytu człowieka nad człowiekiem.
Petrarka okazał się mistrzem w ukazywaniu stanu melancholii, stosuje szeroką skalę odcieni od smutnej zadumy do depresji, lecz rozpacz jest zawsze złagodzona, spokojna. Śmierć Laury wpływa na zmianę uczuć poety i zmianę wizerunku ukochanej.
Zobacz też : Podłoże społeczno - polityczne epoki
Wspomnienie przeplata się ze snem, żywa istota będąca przedmiotem pożądania przemienia się w duszę przyjacielską, która kojąco działa na zmęczonego poetę.
W dziedzinie poetyki Petrarka okazał się wirtuozem słowa: poszerzył zakres epitetów, sięgnął do ostrych kontrastów, nawet do antytez, co świadczy o wielkim perfekcjonizmie.
Definitywnie ustalił kształt sonetu (14 wersów podzielonych na 4 strofy). Stworzył poetycki język mówienia o miłości, jej objawach, takich jak: płacz, śmiech, ogień, lód, bladość, bicie serca. Do liryków Petrarki będą nawiązywać poeci baroku i romantyzmu.
Zobacz też : Poznaj myślicieli renesansu
